«Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται μουσικοί»

Στη ζωή μου ίσως άργησα να συλλάβω τη μουσικότητα των μικρών παιδιών.

Αναφέρομαι στο βίωμα της μουσικής έκφρασης βρεφών και νηπίων.

Θεωρώ πως η ατόφια παιδική μουσική έκφραση προσφέρει τέτοια ατομική και κοινωνική ολοκλήρωση που σπάνια ένας ενήλικας θα βιώσει.

Κάποιες «μουσικές εκπαιδεύσεις» προσπαθούν να διασώσουν ή να επαναφέρουν τη μουσικότητα αυτή, κάποιες την αγνοούν και μάλλον τελικά την αναστέλλουν.

Αυτή η καθολική επαφή του νέου ανθρώπου με τη μουσικότητά του, για την οποία ποτέ κανείς δε μιλάει, είναι που με κάνει να υποστηρίζω πως «οι άνθρωποι γεννιούνται μουσικοί».

Πιστεύω ότι με μια κατάλληλη κατάρτιση οι ενήλικες μπορούν να καταλάβουν ότι ο νεογέννητος άνθρωπος είναι ένας πολύτεχνος δημιουργός.

Δεν έχει αποσυνδέσει τις τέχνες όπως κάνει ένα πρόγραμμα σπουδών, δεν έχει αδικήσει κανένα μέρος του σώματός του εξειδικεύοντας κάποιο άλλο.

Επιπλέον, αφήνει πηγαία τα συναισθήματα να γίνονται έκφραση διαδρώντας με τα περιβάλλοντα πολιτισμικά και άλλα ερεθίσματα, ακριβώς όπως ένας σπουδαίος (σπουδαγμένος) καλλιτέχνης θα ήθελε.

Όπως σε κάθε Τέχνη, έτσι και στη «βρεφική τέχνη» δεν υπάρχει «παρθενογένεση».

Γι’ αυτό και θα μου ήταν δύσκολο να σας περιγράφω τί να προσέξετε στα βρέφη και τα νήπια προκειμένου να σας παρασύρω στη συλλογιστική μου.

Σε κάθε παιδί θα βρείτε διαφορετικούς τρόπους να αρθρώνουν μελωδίες, τραγούδια, αυτοσχεδιασμούς, κινήσεις, χορούς, ρυθμικότητες, σενάρια, στίχους, υλικό, μείγματα όλων των παραπάνω κ.λπ.

Ίσως ο πιο καλός οδηγός για να εστιάσουμε στην παιδική μουσικότητα για την οποία σας γράφω θα ήταν να παρατηρήσουμε την αυτό-ανατροφοδότηση του παιδιού στην ίδια του τη δημιουργία.

Αν η «μουσική» που κάνει το ταξιδεύει, το ηρεμεί, το μαγεύει, το ανασυντάσσει, «του φτιάχνει τη διάθεση», το κάνει ευτυχισμένο και αυθεντικά επικοινωνιακό, αν προσθέτει ακόμη περισσότερο στην λάμψη της καθαρότητας των συναισθημάτων του, τότε μιλάμε για το ίδιο πράγμα.

Ο κόσμος μας ακόμη «δυσκολεύεται να καταστρέψει» την παιδική μουσικότητα, αλλά «κάνει ό,τι μπορεί».

Πρώτα απ’ όλα διδάσκοντας στον κόσμο των ενηλίκων πως τα παιδιά «κάνουν φασαρία», είναι «καλλιτεχνικώς απαίδευτα», είναι «ασυνάρτητα ως παιδιά», ενδεχομένως και «άμουσα», «άρρυθμα» ή «άτονα».

Δίνουμε στα παιδιά «μουσικά παιχνίδια» ομοιώματα των μουσικών οργάνων και αφήνουμε αδιακρίτως κάθε οπτικοακουστική πηγή ανοιχτή γύρω από τα αυτιά τους.

Αργότερα κάνουμε τα αδύνατα δυνατά να προσφέρουμε στα παιδιά μας «καλλιτεχνική αγωγή», προσπαθούμε να τα πείσουμε πως η Μουσική είναι (μόνο) «αισθητική αγωγή», χωρίς ούτε οι ίδιοι να γνωρίζουμε πως η αισθητική είναι ένας από τους κλάδους της Φιλοσοφίας μιας από τις πολλές Επιστήμες.

Τα πείθουμε πως η μουσική δημιουργία γίνεται από «ειδικούς», τα μουσικά όργανα «αγοράζονται», είναι συγκεκριμένα και το κυριότερο ότι κάθε τι που «δεν είναι μουσική», απλά δεν είναι Μουσική!

Καταλήγουμε να παρέχουμε ημιτελείς «μουσικές σπουδές», αφού τα προωθούμε σε μουσικά σπουδαστικά προγράμματα σχεδιασμένα για «επαγγελματίες» (!) «μουσικούς», αλλά φυσικά δεν γίνονται όλοι «επαγγελματίες μουσικοί», χωρίς βέβαια να γνωρίζουμε καν τί σημαίνει «επαγγελματίας μουσικός» και ποιά η σχέση του με το πανίσχυρο πανανθρώπινο φαινόμενο που περιχαρακώνουμε στη λέξη «Μουσική».

Αποτέλεσμα;

Άνθρωποι που λατρεύουν τη μουσική, άνθρωποι που μισούν τη μουσική, άνθρωποι που νομίζουν ότι είναι θεοί της μουσικής ή άνθρωποι που παίρνουν όρκο πως είναι άμουσοι, άρρυθμοι, φάλτσοι, άτονοι, ακατάλληλοι να εκφραστούν μουσικά και όλα τα ενδιάμεσα στάδια στα προηγούμενα άκρα.

Πείτε μου έναν λόγο για τον οποίο όλες αυτές οι προσεγγίσεις της ανθρώπινης μουσικότητας, της ανθρώπινης μουσικής έκφρασης, όλος αυτός ο ωκεανός «μουσικών» (ανθρώπων), μουσικών (δημιουργιών), ιδεών, συστημάτων, αντιλήψεων, νόμων, ερμηνειών κλπ κλπ για τη Μουσική, θα πρέπει να με κάνουν να ξεχάσω την αρχική παρατήρηση που κάπως αργά, όπως είπα, έκανα στη ζωή μου:

Οι άνθρωποι γεννιούνται μουσικοί.

Όχι απλά δεν το ξεχνάω, αλλά το διατυπώνω πιο ειλικρινά:

Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται μουσικοί.

Ήταν η παρουσία μου στην Ειδική Εκπαίδευση που με έκανε να συνειδητοποιήσω πως μάλλον όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται μουσικοί.

Δε θα μπορέσω να σας το τεκμηριώσω με άλλες επιστήμες, αλλά εκπαιδευτικά μιλώντας, παρατήρησα πως η μουσική έκφραση (και αντίληψη) ήταν ίσως το τελευταίο πράγμα που θα έτρωγε – και αν θα το έτρωγε – η εγκεφαλική παράλυση.

Αργότερα άρχισα να το παρατηρώ ακόμη και στην άνοια, ακόμη και στην τέταρτη (καταλαβαίνετε τί εννοώ) ηλικία.

Το τελευταίο πράγμα που χάνει ο άνθρωπος – αν το χάνει – όταν «ξαναγίνεται μωρό», είναι το τραγούδι του.

Διερευνήστε το μαζί μου.

Ας πάρουμε, λοιπόν, μια ανάσα, ας μην παρασυρόμαστε από τις στομφώδεις συγγραφές εκπαιδευτικών και άλλων πολιτικών που θέτουν τη Μουσική σε υποκατηγορία δευτερεύουσας υποενότητας μαθημάτων προαιρετικής επιλογής για μαθητές που θα καταλήξουν επαίτες παραρτήματος χαριστικών επιδομάτων σε περίπτωση που τολμήσουν να αγνοήσουν όλες αυτές τις προειδοποιήσεις.

Ας δούμε τον Άνθρωπο κατάματα, αλλά πρωτίστως ας τον ακούσουμε.

Αμέσως μόλις γεννηθεί, αλλά και έπειτα.

Δεν έχουμε ό,τι χρειάζεται. Το είπα. Κανείς δε μιλάει γι’ αυτό σήμερα.

«Ας ακούσουμε την καρδιά μας» αποκτά τώρα άλλο νόημα.

Ξέρω. Είναι «τρομακτικό».

Κι αν όντως όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται μουσικοί;

Τί κάνουμε; Τί κάναμε τόσα χρόνια; Τί θα κάνουμε;